İlk Yardım ve Temel Yaşam Desteği

İLKYARDIM VE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ(TYD) 

İLKYARDIM

Yaşamı tehlikeye düşüren herhangi bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, kaza geçiren kişiye olay yerindeki malzemelerden yararlanarak yapılan ilaçsız uygulamalara İLKYARDIM denir.

İLKYARDIMCININ GÖREV VE SORUMLULUKLARI

v  İlkyardımın bir insanlık görevi olduğuna inanın

v   Hiçbir zaman kendi can güvenliğinizi tehlikeye atmayın

v   Çevrenizdeki sağlık kuruluşlarını tanıyın

v   Ülkenin sağlık sistemi hakkında bilgili olun

v   İlkyardım ile ilgili yenilikleri izleyin

v  Olayları hızlı değerlendirin

v   Çevrenizdekileri organize edin

v   112 ye haber verin

v   Profesyonel ekibe tam bir bilgi aktarın

v   Kazazedeyi yatıştırın ve güven verin

v   Sağlık ekibi geldiğinde onlara yardım edin

v   Kazazedenin eşyalarını koruma altına alın

İLKYARDIMIN TEMEL İLKELERİ
 (6 T KURALI)

v  Tedbir

v   Telekominikasyon

v   Triaj

v  Tanı

v   Tedavi

v   Taşıma

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ(TYD)

TYD; Tıbbi tedavi ve normal kalp hareketini sağlayana kadar, beyine ve diğer hayati organlara bir miktar oksijenlenmiş kan akımını sağlar.

                TYD kalp ve solunum krizi geçiren bir hastanın yaşam zincirinde önemli bir halkadır.

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ(TYD)

v  Temel Yaşam Desteğinin ABC si

v  Airway                             :Hava yolu

v  Breathing                         :Solunum

v  Circulation                       :Boşaltım

HAVA YOLU

•          Başarılı bir TYD için, başa doğru pozisyon vererek hava yolunun açılması ilk ve en önemli adımdır. Bilinçsiz bir hastada dilin geriye düşmesi hava yolunu tıkar.

                                                                                                                                                                            

•          Dil, direkt olarak gırtlak kapağı endirekt olarak alt çeneye bağlıdır. Buna göre başı arkaya eğip alt çeneyi yukarıya çekmek, dili gırtlağın arkasından kaldırır ve genellikle hava yolunu açar.

 

SOLUNUM

Solunum durduğu zaman vücut sadece akciğerlerde ve kan akımında kalmış olan oksijene sahiptir. Buna göre solunum durunca bunu kalp krizi ve ölüm izler. Ağızdan ağıza kurtarma nefesi hastanın akciğerlerine oksijen yollamanın en kolay yoludur.

Bir kişiye verdiğimiz solukta, onun ihtiyacını karşılayacak kadar oksijen vardır. Suni solunum, hasta kendi kendine nefes alana kadar veya bir sağlık görevlisi gelene kadar yapılır

DOLAŞIM

•          Eğer hastanın kalbi atmıyorsa, suni solunum ve kalp masajına başlanır. Kalp masajı beyne, kalp damarlarına ve önemli organlara kan gitmesini sağlar.

İYİLEŞME POZİSYONU

•          Eğer hastanın yeniden canlandırma sırasında solunumu döner ve nabız atmaya başlarsa hasta iyileşme pozisyonuna getirilir.

                                                                                                                                                           

Şuuru kapalı bir şahıs ile karşılaşırsanız?

•          Öncelikle omzuna dokunun, kişiyi yavaşça sarsın ve “iyi misin?” diye sorun.

•          Bilinç kapalı ise sağlık kuruluşuna haber verin.

 

•          Hastanın başını ve boynunu koruyarak sırtüstü yatırın, alın çene manevrası ile başın geriye doğru gitmesini sağlayın.

•          Ağız içinde yabancı cisim varsa el ile temizleyin.

  

•          Bak

•          Dinle

•          Hisset

•          Hasta nefes almıyorsa ağız kenarlarından kaçmayacak şekilde 2 tam nefes verin.

•          Her nefes 1,5-2 sn. sürmelidir ve nefes aralarında akciğerlerin boşalması beklenmelidir. Ayrıca göğüsün kalkıp indiği gözlenmelidir.

 

•          Nabızın atıp atmadığını kontrol edin. Boyundaki şah damarından 10 sn. süre ile nabzı almaya çalışın.

•          Bunun için iki veya üç parmağınızı adem elmasının üzerine getirin kemikle kas arasına kaydırıp şah damarından nabzı almaya çalışın.

 

•          Eğer hastanın nabzı varsa dakikada 12-16 kez nefes verin.

•          Eğer nabız yoksa dakikada 80-100 kez ve iman tahtasını 4-5 cm. çöktürecek şekilde  kalp masajı başlanır ve nefes vermeye devam edilir.

                                                                                                                                                                        

   Tek kişi ile TYD uyguluyorsak:

   Kalp masajı    15

   Solunum         2

   İki kişi ile TYD Önerilmemektedir. İlkyardımcılar bu durumda değişerek TYD uygulamalıdır. 

 

   Her dört seanstan sonra nabzı kontrol edin.

                                                                                                                                                                      

TYD ye hastanın nabzı ve solunumu veya bir sağlık ekibi gelinceye kadar devam edilir.

1-8 YAŞ ARASI ÇOCUK TYD SİNDE DEĞİŞİKLİKLER

•          Kalp masajı iman tahtasının ½ alt yarısından uygulanır.

•          Yaklaşık 2,5-3,5 cm çöktürülür.

•          Dakikada yaklaşık kalp masajı tek el ile 100 kez yapılmalıdır.

•          Dakikada solunum sayısı 15 kez yaptırılmalıdır.

•          Kalp masajı/solunum oranı 5/1 olmalıdır.

0-1 YAŞ ARASI ÇOCUK TYD SİNDE DEĞİŞİKLİKLER

•          Nabız kontrolü koldan yapılmalıdır

•          Kalp masajı iman tahtasının ½ alt yarısından uygulanır.

•          Yaklaşık 1-2 cm çöktürülür.

•          Dakikada yaklaşık kalp masajı iki parmak ile 100-120 kez yapılmalıdır.

•          Dakikada solunum sayısı 20 kez yaptırılmalıdır.

•          Kalp masajı/solunum oranı 5/1 olmalıdır.

                                                                                                                                                            

TIKALI HAVA YOLU

•          Bir kişi aniden nefes alamaz olursa veya morarmaya başlarsa ilk önce “boğuluyor musun?” diye sorun.

•          Hasta bu durumda evrensel boğulma işaretini yapar.

                                                                                                                                                             

•          Heimlich Manevrası

•          Boğulan kişinin arkasına geçip kollarınızı hastanın beline dolayın. Bir elinizi yumruk yaparak göbeğin biraz üzerine yerleştirin, diğer elinizle bilekten kavrayın, yumruğunuzu içeri ve yukarı hamlelerle bastırın.

           

                                                                                                                                                       

•          İleriki aylardaki hamilelerde ve şişmanlarda aynı işlem göğüs üzerinden uygulanır.

·                     Hastanın şuuru kapanırsa 112 yi arayın.

                                                                                                                                               

•          Hastayı sırtüstü yatırın ve ağız içini el ile temizleyin.

                                                                                                                                                       

•          Daha sonra ağızdan ağza kurtarma nefesi verin.

•          Hastanın hava yolu tıkalı ise yatar pozisyonda heimlich manevrası uygulayın.

 

                                                                                                                                            

     Bunun için hastanın üzerine çömeliniz. Bir elinizi göbeğin az üstü ve göğüs kemiğinin altına koyun. İkinci elinizi birinci elinizin üstüne yerleştirin. Karnı içe ve yukarı hareketlerle bastırın.

  

                                                                                                                                                       

•          Bu manevralara başarılı olana kadar devam edin.

 

İlk yardım eğitiminiz yoksa insanlar üzerinde bu manevraları denemeyin.
Aksi taktirde sağlam bir kişinin hayatına mal olabilir.